Ein Deutsches Requiem
Op de Hart&Ziel lijst van afgelopen jaar stond Ein Deutsches Requiem van Brahms op de veertiende plaats. Deze lijst is het kleine broertje van de Top 2000, met driehonderd klassieke werken, gekozen door luisteraars van NPO Radio 4. Composities die inspireren, ontroeren, energie geven, troosten of herinneringen oproepen die mensen raken. Op nummer één stond de Matthäus Passion van Bach, direct gevolgd door het Requiem van Mozart. De vierde plaats werd bezet door het Requiem van Fauré. Net zoals bij de Top 2000 waar Bohemian Rhapsody van Queen al jaren de lijst aanvoert geen verrassingen boven in de top.
Wat hebben wij Nederlanders toch met religieuze muziek? Nergens in de wereld zijn er rondom Pasen zoveel uitvoeringen van Passies van Bach te vinden. Mozarts Requiem is een kaskraker en dat komt niet alleen door de film Amadeus. Religieuze muziek staat voor de nieuwe spiritualiteit; waar de kerken leeglopen zoekt men inspiratie bij de muziek van Bach en zijn kompanen. Niks mis mee, heel begrijpelijk zelfs in deze wereld waar we als we niet uitkijken onszelf gek maken met Twitter, Instagram en andere nieuwe media.
Het requiem is ter nagedachtenis aan een dierbare overledene, gebaseerd op teksten uit de Bijbel, veelal in het Latijn. Brahms dacht daar anders over. Hij schreef Ein Deutsches Requiem niet voor de doden, maar voor de levenden. Brahms componeerde een religieus werk voor de concertzaal en plaatste zich daarmee in de traditie van Händels Messiah en Beethovens Missa Solemnis. Hij gebruikte een Duitse tekst en wilde dat zijn muziek troost zou bieden aan de nabestaanden die een dierbare hadden verloren. De dood van zijn vriend Robert Schumann inspireerde hem tot het schrijven van zijn requiem, evenals de dood van zijn geliefde moeder. De première vond plaats in 1869 en maakte hem op vijfendertigjarige leeftijd op slag beroemd. De eerste versie was voor koor en groot orkest, maar vrijwel direct maakte hij ook een bewerking voor koor en piano quatre-mains. Het paste in de traditie van die tijd. In de burgerlijke salons van de negentiende eeuw werden veel symfonieën bekend door de vierhandige pianoversie, bij gebrek aan orkesten en ter lering en vermaak van de gegoede burgerij.
Laat u in februari inspireren door het Groot Omroepkoor en schrijf u in voor de Brahms Scratch op zaterdag 6 juni, als u onder leiding van dirigent Geert-Jan van Beijeren en bijgestaan door pianisten Paul Komen en Nata Tsevereli zelf Brahms’ meesterwerk kunt zingen. Een belevenis die uw eigen Hart&Ziel zal verrijken.
