Alles staat met elkaar in verbinding

Alles staat met elkaar in verbinding

Nieuws

Before/After is de nieuwste voorstelling van NITE – een samenwerking van het Noord Nederlands Toneel, Club Guy & Roni, Slagwerk Den Haag en Asko|Schönberg. Liet regisseur Guy Weizman met zijn eerdere producties Carrousel, Salam en Brave New World 2.0 al zien dat hij dans, toneel en muziek op magistrale wijze kan laten samensmelten, in deze voorstelling komt daar nog een grote rol voor live video bij, wat een totale multimediale mash-up van disciplines oplevert. Before/After gaat over ‘gewone mensen’. De meeste levens zijn immers niet groots en meeslepend, maar een aaneenschakeling van kleine, alledaagse dingen, waarin evengoed veel schoonheid en drama schuil kan gaan. Soms hebben ogenschijnlijk onbeduidende voorvallen zelfs ingrijpende gevolgen, voor het eigen leven of dat van anderen. Alles staat met elkaar in verbinding. Een minieme luchtverplaatsing kan, volgens de vlindertheorie, een orkaan veroorzaken aan de andere kant van de wereld.

Een vrouw van even boven de 70, gespeeld door actrice Bien De Moor, beweegt zich in een badkamer. Haar lichaam herbergt een wereld aan herinneringen. Achter haar, op het speelvlak, worden haar gedachtes en gevoelens zichtbaar gemaakt door middel van dans, muziek, spel en film. Twintig dansers, die als het ware haar innerlijk verbeelden, vormen een levend decor. Op grote videoschermen zien we de scènes uit haar geheugen, live gefilmd door twee cameramensen op het toneel. Herkenbare, menselijke scènes over bepalende momenten, waarna het leven niet meer hetzelfde zal zijn. Het resultaat is een interessante mozaïekvertelling met een achttal verhaallijnen die allemaal met elkaar te maken hebben en in elkaar grijpen. Een beetje zoals de films Magnolia en Shortcuts, maar met het verschil dat deze film voor je ogen ontstaat.

We vroegen een aantal van de makers naar een moment dat hun leven heeft veranderd. En naar hun persoonlijke inspiratiebronnen voor deze voorstelling.

Roni Have - Choreograaf

“Een ingrijpend moment in mijn leven was het overlijden van mijn moeder. Toen wist ik dat mijn leven nooit meer hetzelfde zou zijn.”

Inspiratie: “Ik ben een nogal visueel georiënteerd persoon. In mijn gedachten zie ik altijd verschillende beelden tot leven komen. Ter voorbereiding verzamel ik een grote hoeveelheid beelden van veel verschillende kunstenaars (beeldend kunstenaars, fotografen, modeontwerpers) en leg een beeldbank aan waar ik op terug kan grijpen tijdens het proces.”

Guy Weizman - Regisseur

“Mijn leven zit vol met levensveranderende momenten. Een telefoongesprek met mijn familie, een mooi boek dat ik lees, een gesprek met een vriend, een repetitie met ons prachtige ensemble, al deze gebeurtenissen veranderen me voortdurend, beetje bij beetje.”

Inspiratie: De foto’s van Spencer Tunick

Ascon de Nijs - Decorontwerper

“De momenten in mijn leven dat er dingen gingen schuiven hadden te maken met liefde, leven en dood. Toen mijn vader was overleden reisde ik per trein naar mijn moeder. Ineens keek ik naar mezelf van een afstandje, en zag een man wiens vader net dood was. Dat was ook het moment dat ik me mijn eigen sterfelijkheid realiseerde. Op de crematie hield ik mijn moeder, mijn vrouw en mijn pasgeboren zoon vast. Als een pater familias, merkte een vriendin later op. Zo voelde het ook; ik moest het nu bij elkaar houden, vond ik. Het leven draaide zich in dat moment naar een grotere verbondenheid.”

Inspiratie: “De inspiratie voor deze voorstelling vond ik in het werk van Paul de Nooijer, een fotograaf die eind jaren zeventig bekend
is geworden met geënsceneerde fotografie. Bijzonder aan zijn werk is dat het deels heel aards is – doordat hij zijn eigen huis in Zeeland gebruikte als decor (met telkens ander behang) en zijn gezinsleden als modellen – maar tegelijkertijd surrealistisch en vervreemdend. Het heeft ook iets gedateerds; het herinnert aan vroeger tijden.”

Luke Deane - Componist

“Ken je die grap waarbij kinderen geld aan de grond vastlijmen? Misschien ben je er wel eens ingetrapt en heb je geprobeerd zo’n muntje op te pakken. Nadat met mij een dergelijke practical joke werd uitgehaald ben ik anders naar de realiteit gaan kijken. Magisch-realisme is overal; het is mogelijk om de regels te veranderen. Ik hou daarvan.”

Inspiratie”“Omdat we in deze voorstelling een oudere vrouw volgen, ben ik in mijn gedachten teruggegaan naar het huis van mijn oma, waar ik graag achter de piano zat. Ook luister ik af en toe naar de oude opwindgrammofoon die ik van haar heb geërfd; het is een fysieke link naar het verleden. Het geluid is hard en schel, maar tegelijkertijd opwindend nostalgisch. Omdat Before/After bijna een cinematografisch project is, heb ik daarnaast mijn inspiratie in film gezocht. Ik heb me aan de hand van Sergio Leone en Stanley Kubrick verdiept in de fascinerende wisselwerking tussen muziek en de camera. Ze versterken en sturen elkaar; in de films van Kubrick lijkt de muziek soms wel het ‘gaspedaal’ van de camera te zijn.”

Joris Suk - Kostuumontwerper Maison the Faux

“Ik heb een destructieve kant die ik lang gecultiveerd heb. Maar toen mijn oom de diagnose longkanker kreeg, ben ik direct gestopt met roken. Het was een moment waarop ik m’n leven herwaardeerde en besloot dat ik niet meer actief m’n levensduur wilde verkorten.”

Inspiratie: Onder anderen Vanessa Beecroft en Paul de Nooijer

Waarom video in een theatervoorstelling?

In Before/After zie je niet alleen toneel, dans en live muziek maar ook live-video. Taferelen die vanuit je stoel niet te zien zouden zijn, verschijnen in close-up voor je ogen op grote schermen boven het speelvlak. Het decor lijkt op sommige momenten wel een filmstudio waar tegelijkertijd verschillende filmsets worden opgebouwd. Met verrijdbare achtergronden en rekwisieten wordt steeds razendsnel een mini-decor opgebouwd waar een scène in plaatsvindt. De chaos en de vele handen die nodig zijn om een shot in een film te bereiken, worden ineens zichtbaar op het podium. Dat proces lijkt in feite op de manier waarop herinneringen worden gemaakt. Van een veelheid aan losse flarden in geluid, geur en beeld maak je één nette ‘herinnering’, die als een soort foto of filmscène in je geheugen wordt opgeslagen.

Normaal gesproken kies je in het theater als toeschouwer zelf waar je naar wilt kijken. Er is geen camerastandpunt of montage die bepaalt wat je te zien krijgt en wat je mist van een scène. Maar video gebruiken in theater betekent niet dat je dezelfde beperkingen krijgt als bij film. Het geeft iets extra’s: je kunt nóg een perspectief toevoegen bovenop alle mogelijke kijkhoeken en focuspunten waar een toeschouwer al uit kan kiezen.

Als je naar de schermen van Before/After kijkt, zie je iets wat zonder camera’s niet zichtbaar gemaakt had kunnen worden in het theater. Het kan een verborgen hoekje tonen of special effects creëren. Het kan de afstand tussen de spelers en de toeschouwer verkleinen, door close-ups levensgroot op het scherm te projecteren. Veel intiemer en dichterbij dan zonder videocamera. Maar het omgekeerde kan ook: acteurs, dansers en musici met een speciale lens in beeld brengen, zodat ze nog nietiger en verloren lijken op het grote podium. Zoals regisseur Guy Weizman zegt is hij een ‘maximalist’, dus het inzetten van live-video geeft vooral méér om naar te kijken, in plaats van minder.

Meer nieuws