De Oosterpoort

Sinds 1973 is De Oosterpoort het belangrijkste muziekgebouw van Groningen en omstreken. Het is het huis van het Noord Nederlands Orkest, van Eurosonic Noorderslag en vele andere concerten, voorstellingen, festivals en zakelijke evenementen.

Voorloper De Harmonie
Op 22 mei 1856 wordt aan de Oude Kijk in ’t Jatstraat in Groningen Sociëteit De Harmonie geopend. Vanaf het begin van De Harmonie wordt er niet alleen aandacht geschonken aan conversatie of biljarten maar ook aan muziek. Enkele jaren na de opening van het Concertgebouw in Amsterdam in 1888 wordt de kleine concertzaal verbouwd tot een zaal die landelijk beroemd wordt om haar akoestiek en beleving. Groningen heeft eindelijk een goede concertzaal waar wekelijks één of twee muziekuitvoeringen worden gegeven.

Plannen voor een nieuw cultuurcentrum
Tijdens de oorloog breekt er brand uit in De Harmonie en van reparatie is geen sprake. Vanwege achterstallige onderhoud en de brandschade, wordt samen met de Amsterdamse architect Duintjer gekeken naar de mogelijkheid van een nieuw cultuurcentrum. De pijlen worden gericht op een toegankelijk cultuurcentrum aan de oostzijde van de Grote Markt. Ondanks een unaniem akkoord op de ontwerpen van Duintjer, gaan de plannen niet door. De opkomst van het autoverkeer gooit roet in het eten en de raad ziet af van bouw in de binnenstad. Hoewel de plannen voor nieuwbouw in de raad zijn aangenomen, neemt het verzet tegen de sloop van de Harmonie toe. Veel muziekliefhebbers, musici en dirigenten zijn tegen afbraak van de Harmonie. Daarom wordt in 1966 stichting Redt de Harmonie opgericht.

Cultuur in plaats van koeien
Het veemarktterrein in de wijk De Oosterpoort komt in beeld als locatie voor het nieuwe muziekcentrum. Terwijl in 1971 de eerste paal voor De Oosterpoort in de grond wordt geslagen, klinkt het laatste concert van het NFO in De Harmonie. Nog steeds treuren muziekliefhebbers in de stad over de sloop van de zaal, die gezien wordt als een culturele wandaad. Ondertussen wordt Cultuurcentrum d’Oosterpoort opgeleverd, als huis voor het NFO, voor de wijk, voor culturele programmering en maatschappelijke projecten. Het Nieuwjaarsfeest van de gemeente op 1 januari 1974 geldt als de officiële openingsdatum.

Groeistuipen
Sinds de opening is de omgeving steeds meer volgebouwd: woningen aan de Palmslag, het Conservatorium aan de Meeuwerderweg en een kantorencomplex aan de Trompsingel. In 1987 geeft de gemeente aan architect Rem Koolhaas de opdracht een stedenbouwkundig plan te maken. Dat leidt in 1992 tot nieuwbouw aan de Trompsingel, met een nieuwe entreehal voor De Oosterpoort, een nieuw Centrum Beeldende Kunst en kantoren. Het geheel wordt omlijst met een stalen frame voor de gevels en bekroond met een kunstwerk van de kunstenaars Postma en Schabrack.

Revitalisering
In 2004 besluit de gemeenteraad het opgebouwde achterstallig onderhoud in De Oosterpoort grotendeels weg te werken en de publieksruimtes te revitaliseren: nieuwe bars, buffetten, nieuwe plafonds in de foyers, een nieuwe kassa, een nieuw café en restaurant in de entreehal en veel nieuwe installaties achter de schermen. Vervolgens wordt ook de grote zaal opnieuw ingericht: nieuwe stoelen, luchtbehandeling, betere akoestische wanden met juiste kaatsing voor klassieke muziek, maar ook veel absorptie voor versterkte muziek. In 2013 wordt eindelijk afgerekend met de slechte akoestiek waar de grote zaal sinds de opening mee kampte.

Plannen voor een nieuw muziekcentrum
Ondanks de nu goede akoestiek knelt en wrikt het in De Oosterpoort. De druk op de zalen is enorm en er is nauwelijks ruimte in de agenda om alle belangwekkende artiesten een plek te bieden. Het pand is ingeklemd geraakt tussen woningen en het conservatorium, waardoor vrachtwagens van bands moeite hebben met laden en lossen en er sprake is van overlast voor de buurt. Het aantal concerten en bezoekers is flink gegroeid, het huidige gebruik is eigenlijk te intensief voor het gebouw en sluit niet meer aan bij de eisen van de tijd. Met de plannen voor een nieuw muziekcentrum krijgt Groningen de kans om haar positie als popstad te bestendigen.